Dân tộc Xá Phó hiện nay chỉ còn hơn 4.000 người trên toàn bộ lãnh thổ Việt Nam, riêng ở Sapa, người Xá Phó chiếm một số lượng nhỏ ở xã Nậm Sài nằm cách xa Sapa, đi lại khó khăn và không mấy khi giao tiếp với các dân tộc, người bên ngoài bản. Người Xá Phó dùng tiếng quan hỏa, một số khác nói tiếng mẹ đẻ là tiếng Miến – Tạng. Tuy không có quá đông như người Mông nhưng người Xá Phó cũng có những lễ hội đặc trưng riêng cho mình và cũng khá nổi tiếng với khách đi du lịch Sapa, nổi bật nhất là lễ hội “quét làng”.
Lễ hội “Quét làng” nét văn hóa lạ của người dân Xá Phó Sapa
Thời gian
Lễ hội “quét làng” bắt đầu vào ngày ngọ và ngày mùi tháng 2 âm lịch. Mọi người kể lại rằng, ngày xưa người Xá Phó bị ma quỷ tàn phá nặng nề, mọi người lăn ra ốm vẫn không khỏi, mùa màng thì hư hỏng. Ngày 2 tháng 2 có 1 vị thần tiên đã đến và cứu giúp Người Xá Phó Vì thế người Xá Phó lấy ngày 2 tháng 2 là để làm lễ để xua đuổi ma tà cho năm mới được bình yên, trồng trọt, chăn nuôi thuận lợi. Trước ngày diễn ra lễ hội, chủ các gia đình trong bản sẽ đến nhà trưởng bản để bàn chuyện cho buổi lễ được thành công tốt đẹp.
Chuẩn bị và tiến hành lễ hội
Bắt đầu lễ hội, mỗi người trong bản sẽ mang theo 1 bát gạo, 1 con gà, rượu, hương đến bãi đất trống rồi mổ, làm lễ cúng. Ai mang chó, dê hoặc lợn thì dân trong làng sẽ phải làm trả công cho người đó 1 ngày. Tới ngày đó, tất cả thành niên, đàn ông trong làng mang lễ vật ra bãi đất trống đã định và cùng nhau mổ lợn, gà, dê, chó,…
Thầy cúng cầm kiếm gỗ, 1 cành đào, mặt bôi nhọ rồi chia nhau ra vào từng thông để làm lễ quét nhà cho cả làng. Đến nhà dân thầy cúng sẽ rót 1 chén rượu rồi đặt vào bàn thờ gia tiên, rồi cúng cho nhà đó, mua kiếm gỗ như xua đuổi ma tà, trong nhà sẽ có 1 người đi lấy ngô tách hạt rồi tung qua đầu thầy cúng.
Lễ hội có chút khác lạ ở Châu Quế Thượng
Ở Châu Quế Thượng thì có một vài nét khá đặc biệt. Vào ngày tổ chức lễ hội, thầy cúng sẽ cùng người chủ mỗi gia đình trong làng vừa đi vừa vẽ vào ống nữa. Thầy cúng khấn phía trước, thanh niên, người dân Xá Phó lại tỏ vẻ mặt dữ tợn phía sau.
Khi có lệnh của thầy cúng, đoàn người sẽ cùng nhảy múa và đập ống nứa vào vách của từng nhà. Sau đó, mọi người mang chiếu rũ và chiếc bè nứa để cho vận hạn năm cũ qua đi.
>>> Xem thêm: Du lịch Sapa 2 ngày 3 đêm
Tiếp theo, khi các lễ vật ban đầu được mang đến, phải được xếp lại tượng trưng với hoặc chiếc đầu, bốn chân, đuôi phải quay theo hướng tốt. Thầy cúng bày ra 8 đổi đũa, 8 chén, bát. Sau đó thầy cúng lại tiếp tục cúng. Kết thúc nghi lễ xua đuổi tà ma người Xá Phó lại cùng nhau ăn uống cho đến tận khuya, thức ăn được ăn hết không để lại và không được mang vào trong làng, nếu không ma sẽ đi theo.
Sau cùng, thầy cúng sẽ lấy cành tre rồi cắm xung quanh bãi đất làm lễ, lấy đuôi và tai chó cắm xuống đất, đốt một đống lửa và bước qua. Từ ngày xong lễ, những gia đình trong làng không được cho người lạ vào trong 3 ngày.
Bắt đầu từ ngày hôm đó, dân làng kiêng không cho người ngoài vào nhà. Sau ba ngày, mọi sinh hoạt lại như cũ.
Lễ hội khá giản dị nhưng thể hiện nét tín ngưỡng tâm linh riêng biệt của người Xá Phó, lễ hội sẽ là một khám phá thú vị cho những ai yêu thích lễ hội, yêu thích văn hóa truyền thống.
Hãy xem thêm những thông tin cần thiết cho chuyến du lịch Sapa tại đây.
Có thể bạn quan tâm
